‘Succes!’ Optelsom van plezier en prestatie

‘Succes!’ We wensen elkaar de hele dag succes, tijdens onze studie, in ons werk, tijdens culturele manifestaties, tijdens sportactiviteiten. Hoe succesvol we zijn, wordt gemeten aan de hand van testresultaten, targets, maandcijfers. Ons succes is meestal ‘meetlatsucces’: hoger, sneller, verder. Nergens valt dit meer op dan in de sportwereld, die leeft van prestaties.

Die sportwereld staat onder druk. De betaald-voetbalorganisaties, bvo’s, worden wel teleurstellingenfabrieken genoemd, omdat maar 1 op de 50 jonge spelers uitgroeit tot profvoetballer, de rest keert gedesillusioneerd terug naar zijn oude vereniging of stopt. Behalve voetbal waren afgelopen jaren turnen en triatlon negatief in het nieuws. Over triatlon schrijft dagblad Trouw: ‘De prestatiedruk was heel hoog met een sterke dwang om af te vallen. Een deel van de sporters ondervond er ernstige gevolgen van: depressies, eetstoornissen, chronische pijn in het lichaam en zelfmoordneigingen.’ (15 oktober 2021)

Deze mistoestanden hebben geleid tot het Onderzoek Topsportcultuur dat sinds een tijdje wordt uitgevoerd door Marjan Olfers (hoogleraar Sport en Recht Vrije Universiteit Amsterdam). Het wordt het grootste onderzoek naar topsportcultuur ooit in de wereld uitgevoerd. Er zullen meer beerputten opengaan, er zullen spijtbetuigingen volgen, voornemens geformuleerd worden. Maar kan er iets veranderen?

Ja, dat is wel mogelijk, als we goed leren nadenken over ‘succes’, en over het succes dat we nastreven. In mijn boek ‘Veroordeeld tot succes; op zoek naar een geslaagd leven’ richt ik me op woorden, termen die te maken hebben met onze huidige opvatting van succes. Denk aan: prestatie, selectie, roem, status, concurrentie, efficiency, competitie, doel, drive, team en passie. Ik leg uit waar de woorden vandaan komen, hoe ze functioneren in onze maatschappij, maar ook over hoe we er anders over zouden kunnen denken.

Betekent dat ik tegen succes ben? Integendeel, ik denk dat we allemaal willen shinen, ons willen onderscheiden van anderen. We willen uitstekend zijn. Maar deze drang leidt in toenemende mate ook tot faalangst, burn out, depressie. Wil je dat voorkomen, als sporter, als begeleider van sporters, als werknemer, student dan zul je moeten leren nadenken over succes.

Succes komt van het Latijnse ‘succedere’ dat slagen in betekent maar ook vervolgen. Welk succes streef jij na? Wat wil je daarvoor opofferen? Hoe denk jij te slagen in je leven? Je weg te vervolgen?

In mijn boek ontwikkel ik een metafoor om goed over succes te leren praten: ons leven is een wiel, succes is de as, maar zonder spaken kun je het wiel niet laten draaien. De woorden die ik in dit boek onderzoek zijn de spaken die je aan de as van succes kunt verbinden. Ik gebruik hierbij net zo veel filosofie als actualiteit. Wetenschap koppel ik aan journalistiek, zodat elke gedachte met de voeten in de klei staat.

De Faculteit Digitale Media en Creative Industry van de Hogeschool van Amsterdam (HVA) heeft haar vak SLB, studie loopbaan begeleiding, afgestemd op deze masterclass. Tijdens dit vak ontwikkelen studenten hun eigen wiel van succes door kennisontwikkeling en het voeren van onderlinge gesprekken. Hierdoor ontwikkelen ze een eigen visie op succes en leren ze formuleren welk succes ze nastreven. Dit geeft ze handelingsperspectief. Een nieuw handelingsperspectief in het algemeen zou kunnen leiden tot effectiever en duurzamer presteren in de toekomst. En, ook heel belangrijk, met meer plezier.

 

Drs. Peter Henk Steenhuis studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Sinds 1994 werkt hij bij Trouw als eindredacteur, plaatsvervangend chef kunst en filosofieredacteur. Hij publiceerde over taalontwikkeling en over kunst en filosofie. Zijn boeken Filosofie van het kijken en Denken over dichten kwamen op de shortlist van de Socrates Wisselbeker. Hij werkte nauw samen met René Gude, denker des Vaderlands en oud-directeur van de ISVW. Peter Henk is auteur van o.a. de boeken ‘Werk verzetten’, ‘Ambachtelijk zingeven’, ‘Zin in het alledaagse’ en ‘Veroordeeld tot Succes’, dat dit jaar uitkwam.